Türkiye’de artık ne serbest faiz ne de serbest döviz piyasası var. İkisi de devlet kontrollü piyasalar… En azıdan bir süre için bu böyle… Soru, “Ne zamana kadar sürecek?”
Nitekim kitap bize ne diyor? Sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ekonomide hem kur hem de faiz uzun süre birlikte kontrol edilemez. Birini seçmeniz gerekiyor.
Faizi kontrol ediyorlar mı? Evet! Zaten üzerine basa basa çok net bir biçimde söylüyorlar. Doları kontrol ediyorlar mı? Tabii ki… Suni olarak sabit tutma çalışmaları sadece kaçınılmaz sonu ertelemeyi sağlar…
Dolar faizi Lira faizinden yüksek!
Böylesi kritik bir ortamda ülkenin tek problemi faizmiş, ekonomik sorunların yegâne çözümü indirilmesiymiş gibi tartışmalar dönüyor.
Bu sistemde Tanrı Zeus gelse başarılı olamaz ekonomide… Üç vakte çıkışını verirler eline yollarlar memlekete…
İşin enteresan tarafı Türkiye’de faizler düşerken Amerika’da 2007’den beri ilke defa 5 yıllık faiz yüzde 4.5 oranının üzerine çıktı.
Neydi bunun anlamı? Türkiye yurt dışından yüzde 11’in altında borçlanamaz 5 yıllıklarda… Oysa Türk Lirası’na faiz 5 yıllıklarda yüzde 9.48 seviyesinde…
Soru şu? Daha fazla faiz alıp Amerikan Doları cinsi getiriye mi yatırırsınız paranızı yoksa daha az faiz ile Türk Lirası’na mı? Saçma gibi duruyor ama piyasa getirileri ortada…
Kredi alabiliyor musunuz?
Faiz düşürümüyle tüketimin canlanması, üretimin artması, yatırımların başlaması, enflasyonun inmesi, borç yükünün hafiflemesi hedefleniyor.
Bunlar olmayacak! Neden? Merkez Bankası’nın faizleri düşürmesi nedeniyle bankaların verdiği kredi oranlarının düşürülmesinin şu an için imkânı yok!
İşin açıkçası sizden krediye başvurup, gidip de onunla domates, patates almanız beklenmiyor. Yatırım yapmanız bekleniyor. Ancak istediğiniz kredilere de ulaşılamıyor.
Enflasyon, İstatistik Kurumu’nun açıklamalarında dahi yükselmeye devam edecek. Yani tasarrufu olanların parası her geçen gün daha fazla eriyecek. Tüm kesimler fakirleşecek. Çoktan çok, azdan az gidecek. Eyvallah…
Daha önce de denendi!
Kur Korumalı var nasıl olsa diye dolaşıyorlar ama, kuru da para ödememek için baskılıyorlar. Gazı almak için hafiften bırakıyorlar. İyi de nereye kadar?
Senin cari açığın dolu dizgin… Aynı şekilde seçim yılına girdiğimizden bütçe açığı durdurulamaz bir biçimde kaçınılmaz olarak artacak.
Finansal piyasalarda en tehlikelisi de bu çifte açıktır. Ekonominin tadını kaçırır. Borç aradığında tabloyu gören direkt tünele giriyorum der telefonu kapatır.
Dünyanın en çok değer kaybeden para birimlerinden biri olan Türk Lirası için negatif reel faiz durumu sürdürülebilir değil… Daha önce denendi… Hem faiz hem kur patlamasıyla deney sona erdi.
Neye güveniyorlar? Kaçacak yabancı yatırımcı kalmaması ve içerideki paranın süresiz kontrol edilebileceğinin sanılması… Halt etmişler! Nereye kadar sürer bu avuç içi kadar mutluluk?
Zamanlama her şeydir
Döviz rezervlerinin tüketilmesi, zayıf para politikası güvenilirliği, negatif reel faizler ve güçlü kredi teşvikinin kısmi ateşlemesiyle gelen cari açık, dış finansman risklerini ağırlaştırıyor.
Ekonomi aynı zamanda psikolojidir… Merkez Bankası Başkanı’nın piyasalarda kredisi sıfırdır… Kimse tarafından güven duyulmamaktadır. Yapılacak her hata onun hanesine yazılacak ve işler olması gerekenden de beter olacaktır.
Faizi istediğin kadar düşür, likiditeyi gevşet, dövizi tut, hareketlenme olmuyorsa gelirler artmıyorsa likidite tuzağındasındır… Gelecekle ilgili endişeler vardır. Onlar giderilmeden hiçbir hamle işe yaramaz.
Ne var ki bizde tuzak falan kalmadı. Dibi gördük mü yoksa daha da var mı? Meraklandığımız nokta burası… Mühim olan işin zamanlaması…
