ABD Büyükelçisi Jeffrey Flake, yeni elçilik binasında Habertürk’ten Sena Alkan’ın sorularını yanıtladı. Flake, Türkiye-ABD ortasında ikili bağlantılar, ticaret, vize problemleri ve F-16 tartışmalarına yönelik soruları yanıtladı.
Dünya bir ekonomik çalkantıdan geçiyor. Bir yanda artan enflasyon bir yanda resesyon riski. Türkiye-ABD 100 milyar dolar ticaret amacındaydı, bu maksadın neresindeyiz?
Yıllardır ABD ile Türkiye’nin ticaretinin artırılmasını konuşuyoruz. Öncelikle şunu söylemem gerekir ki siz ABD’den Türkiye’ye artan LNG ticaretinden bahsettiniz. Bu harikulâde bir gelişme. Türkiye’deki sıvılaştırılmış doğalgazın yüzde 20’si ABD LNG’si. Türkiye’nin güç aktarma merkezi olmasını destekliyoruz. Rusya’nın yaptıklarından sonra yakın vakitte muteber bir tedarikçi olarak görülmesi sıkıntı.
Umuyorum ki Türkiye ile ABD ortasındaki ilgiler güç alanında da gelişecek.
Peki öbür alanlarda gördüğünüz potansiyeller var mı?
Kesinlikle. Yalnızca güç değil teknoloji bölümünde de büyük potansiyel var. Türkiye’yi imalatta da inanılmaz derecede düzgün. Pandemi sürecinde bile Türkiye’den ithalat yüzde 40 arttı. Genç yetenekli bir istihdam havuzu var. Birçok alanda Türkiye ile işbirliği var. Daha da sürmesini istiyoruz.
Yani işbirliğinde limit uzay diyorsunuz.
Aynen o denli ta uzaya kadar.
Türkiye aliminyum ve çelikte uygulanan gümrük vergilerinin kaldırılması davetinde bulundu, bu mevzuda bir ilerleme görecek miyiz?
Diğer ülkeler için bu bahiste ilerleme gördük. ABD için kuvvetli bir siyasi ortam var. Tüm ortaklarımızla daha özgür, adil bir ticaret yürütmek istiyoruz. Lakin şu kademede birtakım zorlayıcı iç siyasi telaşlar var.
Türkiye Rusya’ya uygulanan yaptırımların bir modülü değil ve uzun müddettir ortaklar. ABD kuruluşlarına kimi mektuplar gönderildi, ikinci yaptırımın uygulanması ihtimali var mı? Türk şirketlerinin Rus şirketleriyle ticaret yapmamasını mı istiyorsunuz? Öyleyse bu gerçekçi mi?
Biz tüm Batı dünyası hakikaten yaptırımları ve öbür araçları Rusya’nın Ukrayna’daki nedensiz ve müthiş savaşı engellenmesi için uğraşıyoruz. Pek çok müttefikin bu yaptırımlara katılmasına da mutluyuz. Türkiye’nin uzun tarihi bağları, ekonomik alakaları düşünürsek bizimle birebir yaptırımları uygulamayacağını anlıyoruz. Onları yaptırım rejimindeki değişikliklerle ilgili de bilgilendiriyoruz ki Türk şirketleri ikincil yatırımlara maruz kalmasın. Hedefimiz Rusya’nın Ukrayna’da savaşma kabiliyetinin peşinde olmak. Bu noktada tüm ortaklarımızdan gelecek işbirliğini memnuniyetle karşılarız.
Rusya tahıl muahedesine geri dönme kararı aldı. Biliyorsunuz Rusya’nın da birtakım talepleri var. Değerlendirmeniz nedir?
Öncelikle şunu söylemeliyim, Türkiye’ye teşekkür ederiz. Yalnızca savaşı bitirme tarafındaki kararlılığı için değil global besin güvenliği için takviyesi için de. Hakikaten hiçbir ülke Türkiye’nin oynadığı rolü oynayamazdı. Şundan da bahsetmek lazım, global besin fiyatları karardan sonra yüzde 5 düştü. Türkiye’nin bu rolünü takdir ediyoruz. Bu kolaylaştırıcı rolün besin güvenliğinde de devam etmesini umuyoruz.
Geçtiğimiz haftalarda ABD’nin Ege’deki Türk-Yunan gerginliğine ait açıklama yaptınız. ABD’nin durumunda bir değişiklik yok. Lakin Türkiye’de genel kanı şu, ABD’nin istikrarlı duruşu bozuldu.
Tekrar söylemek istiyorum, Türkiye ile güvenlik işbirliğimiz değişmedi. Türkiye’nin ABD ile savunma işbirliği on yıllarca öteye dayanıyor. Bu işbirliği kapsamlı bir işbirliği. Yunanistan’la da savunma işbirliğimzi var lakin bu Türkiye ile olan savunma işbirliğimizi etkilediği manasına gelmiyor. ABD’nin bir NATO ortağını başkasına tercih etmesi, ya da birini oburunu çevrelemek için kullanmasına ait görüşler absürt. Yunanistan’la işbirliğimiz NATO’nun doğu kanadını güçlendirmek için kıymetli.
Türkiye ile savunma alanındaki işbirliğinden kelam ettiniz, Türkiye’nin F-16 talebi var. F-35 programına da dahil edilmedi. Bu hususta ne vakit ilerleme görebiliriz.?
Türkiye’nin daha fazla F-16 alımıyla ilgilenmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu büyük bir potansiyel mutabakat. Üzerinde çalışılması gereken çok teknik boyut var. Şu an bu süreçteyiz. Bu kadar mutabakatların Kongre’den geçişi şiddetli olabiliyor.
Biden’ın bu mevzuda takviyesi var değil mi?
Evet, halihazırda takviyesi var. İdare bu teklifi memnuniyetle karşıladıklarını ve teklifin Türkiye ile savunma işbirliğimiz için değerli olduğunu belirtti. Müşterek çalışabilmek son derece değerli.
ABD ve Türkiye ortasındaki en sorunlu hususlardan biri de YPG konusu ve ABD’nin YPG ‘ye olan takviyesi. Bunu en vakit ABD’li yetkililere sorsam bunun taktiksel ve süreksiz olduğu söylendi. Bu dayanak ne vakit son bulacak?
Hedefimiz DEAŞ’ı yenmek. Şunu söylememe müsaade verin. ABD, PKK’yı terör örgütleri listesine almıştır. Bunu 1997’de yaptık. Suriye’nin kuzeydoğusunda amacımız DEAŞ’ı mağlubiyete uğratmak. Türkiye’nin güvenlik tasalarını anlayışla Karşılıyoruz.
ABD’ye seyahat etmeye çalışan Türk vatandaşlarıyla ilgili son aylarda çok fazla gecikme ve zorluk oldu, bu süreci kolaylaştırmak için bir adım atıyor musunuz?
Yakaladınız. Bu da nitekim güzel bir haber. Pandemiyle bir arada yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada bir yavaşlama oldu. Artık yalnızca İstanbul’dan değil Ankara’dan da süreci yürütebiliyoruz.
Kapalıçarşı’nın çatısında bir fotoğrafını Türkiye’de manşet oldu. Ben bile arayıp bu fotoşop mu yoksa o çatıda koşan nitekim ABD Büyükelçisi mi diye sordum. Siz de bir James Bond fanatiği misiniz?
Ben de dünyadaki birçok üzere SkyFall’ı izledim. Ben de Türkiye’ye gidince çatıda koşacağım dedim. Grup elbisem ve güneş gözlüğüm üzerindeydi. Zira sonrasında toplantı vardı.
Türk yetkililerden siyasilerden geri dönüş aldınız mı?
Geçen hafta kabineden bir bakanla görüşmem vardı. Kapalı Çarşı’da koştuğum fotoğrafı çerçeveletip bana ikram etti.
