Emre ERGÜL
Houston, bir sorunumuz var… Bu efsane repliği bilmeyen yoktur… 11 Nisan 1970’de fırlatılan Ay misyonu Apollo 13’ün oksijen tankları boşalınca, astronotlar, Amerika’nın Teksas eyaletine bağlı Houston kentindeki uzay merkezini arar ve şu tarihi cümleyi kurar: “Houston, we have a problem.” Bu cümlenin üzerinden yarım asırdan fazla zaman geçti ve Houston bir kez daha Amerika’nın gündeminde… Üstelik bu kez, uzay merkezi olarak değil, küresel bir iş merkezi olarak…
İngiliz Financial Times gazetesi, iki yıldır Japon Nihon Keizai Shimbun (Kısa adıyla Nikkei) gazetesiyle ortaklaşa uluslararası yatırımcılara yönelik bir liste hazırlıyor: “ABD’de iş yatırımı yapılacak en iyi kentler listesi.” Listede, 7 ayrı kategori bulunuyor: 1) İşgücü ve yetenek. 2) İş çevreleri. 3) Yabancı iş/işçi ihtiyaçları. 4) Hayat kalitesi. 5) Yatırım trendleri. 6) Açıklık. 7) İletişim-ilgilenmek…
Kentler, bu 7 dalda 100 puan üzerinden değerlendirilip bir sonuca varılıyor. 2023 listesinin başını bu yıl Teksas eyaletinin okyanus kıyısındaki kenti Houston çekti. Financial Times, listeyi “Şehir, hidrokarbon geçmişini temel alarak yeşil enerji inovasyonu için bir merkez haline geldi” başlığıyla duyurdu. Aslında bu başlığın ardında Houston’ın nasıl planlı programlı biçimde bir global iş merkezi haline döndürülmesinin hikayesi yatıyor…
Nasıl mı? Houston, kentin doğusundaki Spindletop bölgesinde ilk petrolün çıktığı 1901 yılından bu yana Amerika’nın petrol başkenti olarak biliniyor. Şehrin Belediye Başkanı Sylvester Turner, Houston’u bakın FT’ye nasıl anlatıyor: “Ben bu şehirde büyüdüğümde petrol ve gaz vardı. Harvard’da hukuk fakültesine gittiğimde ve insanlara Houston, Teksas’tan olduğumu söylediğimde birçok öğrenci evimizin arka bahçesinde bir petrol kuyusu olduğunu sanıyordu!”
İşte bir zamanların petrol şehri olan Houston, bugün sadece yeşil enerji alanında inovasyon merkezi haline gelmekle kalmadı, aynı zamanda tıbbi teknoloji ve havacılık gibi diğer sektörler de artık Teksas’ın bu şehrini merkez olarak görüyor. Houston’ın giderek artan sayıda çok uluslu şirketler için bir merkeze dönüşmesi ve FT-Nikkei listesinde zirveye çıkmasının ardında önemli bir gerçek yatıyor: Kent, ülkenin en yoğun uluslararası havalimanı ve küresel nakliye limanlarından birinin evsahibi.
Fortune 500’deki 26 şirket Houston’dan
Listeye giren Teksas kentlerinden Austin, teknoloji hub olarak biliniyor. Dallas da finans merkezi… Houston ise daha çok “değişen Amerika”nın kenti olarak görülüyor. Kinder Kent Araştırmaları Enstitüsü’nün kurucusu Stephen Klineberg, Houston için “Burada bir ideoloji ve insana ‘Bu işi başarabiliriz’ inancı aşılan bir iş ortamı var” diyor. Rakamlar da bu sözü teyit eder gibi: Fortune 500’de yeralan 26 şirketin merkezi Houston’da…
Teksas
Yüzölçümü: 695 bin 662 km² Nüfus: 29 milyon 183 bin 290 Yoğunluk: 42.9/km²
“Teksas ülke olsaydı, dünyanın 8’inci büyük ekonomisi olurdu”
Teksas’ın bugünkü nüfusu 29.5 milyon… Eyaletin nüfusu 2000 yılından bu yana 9 milyondan fazla arttı; ki bu diğer eyaletlerin çok ilerisinde bir rakam… Eyaletin gayri safi yurt içi hasılası bu dönemde kabaca üç katına çıkarak, 2.36 trilyon dolara ulaştı. İngiliz Financial Times gazetesi, eyelet için şu yorumu yaptı: “Eğer Teksas bir ülke olsaydı, İtalya’nın önünde, dünyanın 8’inci büyük ekonomisine sahip olurdu.” Teksas eyaletinde ayrıca “Texas Medical Center” adında dünyanın en büyük tıp merkezi de bulunuyor.
Merkezini Houston’a taşıyan devler:
-Hewlett Packard
-ExxonMobil
-ConocoPhillips
-Occidental Petroleum
– Artemis Energy
– TMC Helix Park
2024’te Houston’a yatırım yapacak olanlar:
-G. Koreli elektrik araç parçaları üreticisi Konec, 80 milyon dolarlık fabrika kuracak.
-Japon Sumitomo’nun alt kuruluşu Sumika, 250 milyon dolarlık yatırım açıkladı.
– Çinli kozmetik üreticisi Tinci, 180 milyon dolarlık üretim merkezini açacak.
“Kovboy eyaleti” Teksas, ABD’nin “iş eyaleti” oldu
FT-Nikkei’nin bu yılki listesine, kovboy denildiğinde akla ilk gelen ABD eyaleti olan Teksas’ın damgasını vurması dikkat çekti. İlk 10’a 5 kent (Houston, Plano, Irving, Dallas, Austin) sokan Teksas, açık ara “iş yapılacak en iyi eyelet” oldu. 12’nci Fort Worth ile 17’nci Arlington da ilk 20’de yer alan diğer iki Teksas kenti oldu. Peki Teksas nasıl “iş dünyası yanlısı” oldu? Bir dizi teşvik programının yanısıra Teksas’ın kurumsal veya kişisel gelir üzerinden eyalet vergisi almaması bunda çok etkili oldu. Teksas’ta yaşam maliyeti de ülkenin diğer bölgelerine göre önemli ölçüde daha düşük… Tüm bunlar hem işletmeleri hem de çalışanları çok cezbetti.
