Vitaminler, vücutta düzenleyici görevler üstlenen ve bu nedenle besinlerle birlikte vücuda düzenli olarak yeterli miktarda alınması gereken mikro besin öğeleridir. Bunlardan biri olan A vitamini, yağda çözünen bir vitamin türü olup insan sağlığı açısından çok önemli görevlere sahiptir. Diğer yağda çözünen vitaminler gibi vücutta depolanabilmesi nedeniyle eksikliği, suda çözünen vitaminlere oranla daha seyrek görülse de uzun süre boyunca A vitamininden fakir diyet uygulamak; sağlıksız veya dengesiz beslenme, çeşitli hastalıklar gibi nedenlerle eksikliği ortaya çıkabilir. adapazari haber sitesi Böyle durumlarda sağlığın korunabilmesi adına A vitamini, besinler yoluyla veya vitamin takviyelerinin kullanımı ile vücuda alınarak normal düzeylere ulaştırılmalıdır.

A Vitamini Nedir?

A vitamini, yağda çözünen ve karaciğerde depolanabilen renksiz, uzun zincirli, yapısında beş tane çift bağ bulunduran doymamış bir alkoldür. Retinol olarak da adlandırılan A vitamini, çift bağlar bulundurması nedeniyle farklı izomerik formlara sahiptir. Doğada en yaygın olarak bulunan formları ise tatlı su balıklarında bulunan A1 ve memeliler ile tuzlu suda yaşayan balıklarda bulunan A2 formudur. Özellikle bitkilerde bulunan karotenoidler ise provitamin A veya A vitamini öncülü olarak görev yaparak vücutta belirli oranlarda A vitaminine dönüştürülür. A vitamininin miktarları genellikle uluslararası ünite (IU) veya mikrogram (mcg) cinsinden birimlendirilir. 2015 yılında yayınlanan Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberine (TÜBER) göre günlük A vitamini gereksinimi yetişkin kadın bireylerde 490 mcg, erkek bireylerde ise 570 mcg olarak belirlenmiştir. Büyüme ve gelişme, gebelik, emzirme ve çeşitli hastalıklarda ise A vitaminine olan gereksinim, değişkenlik gösterir.

A Vitamini Faydaları Nelerdir?

A vitamininin vücutta sayısız görev üstlendiği bilinen bir gerçektir. Özellikle göz sağlığı üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle A vitaminince zengin olan havuç, geçmişten günümüze halk arasında göz doktoru olarak tanımlanmıştır. adilcevaz haber sitesi Vücuttaki pek çok organ ve sistem üzerinde çeşitli görevleri bulunan A vitamininin bilinen en yaygın olumlu etkileri arasında şunlar sayılabilir:

• Gece Körlüğü ve Yaşlanmaya Bağlı Görme Sorunlarından Korunmaya Yardımcıdır

A vitamini, göze çarpan ışığın bir elektrik sinyaline dönüştürülerek beyne iletilmesinde görev alır. Bu nedenle görme yeteneğinin korunması, özellikle de karanlıkta görüş yeteneğinin iyileştirilmesi üzerinde önemli etkileri vardır. Bunun nedeni gece görüşünde görev alan rodopsin adlı retina pigmentinin yapısına katılmasıdır. Ek olarak yapılan bilimsel çalışmalar, A vitamini alımının yeterli olması ile yaşlanmaya bağlı makula dejenerasyonu riskinin önemli oranda azaldığını göstermiştir.

• Bağışıklık Sistemini Destekler

A vitamini, mukus bariyerlerinin üretiminde önemli görevler üstlenir. Gözler, solunum organları, üreme organları ve sindirim sistemi içerisindeki mukus bariyerleri, vücudun doğal savunması için kilit role sahiptir. Mukus salgılarına ek olarak bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan beyaz kan hücrelerinin üretiminde de görev alan A vitamini, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin olmazsa olmazlarından bir tanesidir. afsin haber sitesi Bu nedenle bağışıklığın zayıflaması ve vücudun hastalıklara yatkınlaşmasını önlemek adına düzenli ve yeterli şekilde A vitamini alımına özen gösterilmelidir.

• Kansere Karşı Korunmaya Yardımcı Olabilir

A vitamini, vücutta serbest radikallerin indirgenmesini sağlayarak bunları etkisiz hale getiren antioksidan vitaminlerden bir tanesidir. C ve E vitamini ile birlikte antioksidan etki oluşturan A vitamini, hücrelerin kanserleşme riskini azaltarak kanser hastalıklarına yakalanma olasılığını düşürebilir.

• Akne ve Egzama Gibi Cilt Hastalıklarını Önlemeye Yardımcıdır

A vitamini epitel doku sağlığının korunması, ciltte aşırı kuruluğun önlenmesi ve akne oluşumunun engellenmesine yardımcı olabileceği düşünülen vitaminlerden bir tanesidir. A vitamini eksikliği bulunan kişilerde kıl köklerinde protein keratininin aşırı üretimi söz konusu olduğundan ölü derinin uzaklaştırılması güçleşir ve buradaki yağ bezleri tıkanarak akne oluşumu artar. Bu etkilerden korunabilmek adına dengeli beslenme ile yeterli düzeyde A vitamini alımı sağlanmasında fayda vardır.

• Kemik Sağlığının İyileştirilmesine Katkıda Bulunur

Kemiklerin sağlıklı bir şekilde büyümesi, gelişmesi, kemiklerin sağlam ve sağlıklı yapısının korunması için yeterli düzeyde A vitaminine ihtiyaç vardır. Kalsiyum ve D vitamini ile birlikte A vitaminin de sağlıklı değer aralığı içerisinde yer alması, özellikle kemik kırıklarına yatkınlığı önemli ölçüde azaltmaya yardımcıdır.

• Üreme Sağlığı Üzerinde Etkilidir

Hem kadın hem de erkek bireylerde sağlıklı üreme hücrelerinin üretilmesi, gebelik sürecinde embriyonun sağlıklı bir şekilde bölünebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi için A vitamini düzeyi yeterli olmalıdır. Yapılan bazı çalışmalar A vitamini eksikliği halinde yumurta ve sperm hücrelerinin sağlıklı üretiminin bozulabildiğini ya da bunların kalitesinde azalma görülebildiğini göstermiştir. Yine hamilelik sürecinde yetersiz ya da aşırı A vitamini alımının bebeğin gelişimi üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açabildiği de bilinmektedir.  Bu nedenle vitamin eksikliğinin önlenmesi gerektiği gibi hekim önerisi olmadan gereksiz vitamin takviyelerinin kullanımının ciddi zararlar doğurabileceği de bilinmelidir.

A Vitamini Nelerde Var?

A vitamini, hayvansal ve bitkisel kaynaklı pek çok besinde değişen oranlarda yer alır. Zenginleştirilmiş tahıl gevrekleri, ekmekler, kırmızı ve beyaz et, sakatatlar, balık ve deniz ürünleri, süt ve ürünleri, taze meyve ve sebzeler ile özellikle de turuncu ve sarı renkli sebzeler A vitamini ile A vitamini öncülleri açısından önemli kaynakları oluşturur. Daha spesifik olarak bu vitaminin en zengin kaynakları olarak tanımlanabilecek A vitamini içeren besinler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Domates, havuç, yeşil ve kırmızı biber gibi renkli sebzeler
• Ispanak, brokoli ve yeşil yapraklı sebzeler
• Kavun, mango gibi meyveler
• Balık yağları
• Karaciğer
• Süt ve peynir
• Yumurta
• Vitaminler ile zenginleştirilmiş her türlü besin

A Vitamini Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

A vitamini karaciğerde depolanabilen bir vitamin türü olduğundan eksikliği nadir olarak görülür. Kısa süreli beslenme bozukluklarında karaciğerdeki depolar genellikle bu süreç boyunca yeterli vitamin miktarını karşılayabilir. agacoren haber sitesi A vitamini eksikliğinin belirti vermeye başlayacak düzeye ulaşması için ise genellikle çok uzun süreli bir dengesiz beslenme ya da vitaminin emilimini etkileyen bir sağlık sorunun bulunması gerekir. Böyle durumlarda A vitamini eksikliği geliştiğinde öncelikle herhangi bir ciddi belirti ortaya çıkmayabilir. Sürecin uzaması ve vitamin eksikliğinin ciddi boyutlara ulaşması halinde ise çeşitli belirtiler görülmeye başlar. Yaygın görülen A vitamini eksikliği belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Kseroftalmi ve körlüğe kadar ilerleyebilen ciddi görme bozuklukları
• Gece körlüğü
• Ciltte ve saçlarda kuruluk
• Akne ve bazı diğer cilt sorunları
• Gözlerin beyaz kısmında lekelenmeler
• Kemik ve eklem hastalıkları
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve sık geçirilen enfeksiyonlar
• Üremeye ilişkin sorunlar

A vitamini eksikliğinin yukarıdaki gibi sorunlara yol açmaya başlaması, ciddi bir vitamin eksikliğinin söz konusu olduğu anlamına gelir. Bu belirtilerin ortaya çıkması beklenmeden A vitamini eksikliği tespit edilmiş olan kişilere vitamin takviyelerinin verilmesi gerekir. Vitamin takviyeleri yalnızca belirli tanı testleri yapıldıktan sonra bunların sonuçları göz önünde bulundurularak hekim tarafından önerilmesi halinde kullanılmalıdır. agin haber sitesi Vitamin eksikliği bulunmayan kişilerde fazladan vitamin takviyesi kullanımı toksisiteye yol açarak ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Bu nedenle hekim önerisi olmadan kesinlikle vitamin desteklerine başvurulmamalıdır.